[ รายละเอียด ] "วัดเนรมิตวิปัสสนา"ตั้งอยู่ที่บ้านเดิน อ.ด่านซ้าย จ.เลย เดิมชื่อว่า วัดหัวนายูง วัดแห่งนี้ ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2521 ก่อนได้เปลี่ยนชื่อเป็นวัดเนรมิตวิปัสสนา ผู้ที่ตั้งวัดในครั้งแรก คือ พระครูภาวนาวิสุทธิญาน หรือหลวงพ่อมหาพันธ์ สีลวิสุมโธ เป็นเจ้าอาวาส และท่านได้มรณภาพภาพไปแล้ว
ปัจจุบัน พระครูภาวนาวิสุทธาภรณ์ ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดเนรมิตวิปัสสนา
ทั้งนี้ วัดเนรมิตวิปัสสนา เป็นวัดที่มีการปฏิบัติธรรมที่สำคัญของจังหวัดเลยแห่งหนึ่ง ภายใต้การดูแลของอดีตเจ้าอาวาสวัดองค์ก่อน สืบมาจนถึงปัจจุบัน
ล่าสุด วัดเนรมิตวิปัสสนา ได้รับเลือกจากสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ให้เป็นสำนักปฏิบัติธรรมดีเด่น ประจำปี 2552
พระครูภาวนาวิสุทธาภรณ์ (สวัสดิ์ อมโร) เจ้าอาวาสวัดเนรมิตวิปัสสนารูปปัจจุบัน กล่าวถึงการสร้างโบสถ์ของวัด ว่า วัดเนรมิตวิปัสสนา ในช่วงที่อดีตเจ้าอาวาสวัด ในขณะที่ท่านยังมีชีวิตอยู่ พร้อมด้วยคณะศิษย์ยานุศิษย์ พุทธศาสนิกชนชาวจังหวัดเลย โดยเฉพะชาวอำเภอด่านซ้าย จ.เลย ได้ร่วมกันสร้างอุโบสถภายในวัดขึ้น มีขนาดกว้าง 40 เมตร ยาว 80 เมตร เมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2529 ต่อมา วันที่ 5 พฤษภาคม 2530 มีเจ้าคณะภาค 8 เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ และนายชีวิน สุทธิสุวรรณ ผู้ว่าราชการจังหวัดเลยในขณะนั้น เป็นประธานฝ่ายฆราวาส ได้ประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ในการสร้างอุโบสถแห่งนี้ และดำเนินการก่อสร้างตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
อุโบสถแห่งนี้ หลังจากที่พระครูภาวนาวิสุทธาภรณ์ มรณภาพลง ท่านเจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน ได้รับเป็นประธานดำเนินการก่อสร้างต่อ พร้อมด้วยบรรดาคณะศิษยานุศิษย์ พระภิกษุสามเณร ข้าราชการ ทหารตำรวจ พ่อค้าและประชาชนชาวอำเภอด่านซ้าย
อุโบสถวัดเนรมิตวิปัสสนา ทำด้วยคอนกรีตเสริมเหล็ก ประกอบด้วยคานคอดิน อุโบสถเป็นลักษณะแบบทรงไทย ก่ออิฐถือปูน หลังคามุงด้วยกระเบื้องเซรามิก ฝาผนังเป็นศิลาแลงที่นำมาจากจังหวัดลำพูนและจังหวัดปราจีนบุรี พื้นของอุโบสถปูด้วยหินแกรนิตสีชมพูจากแหล่งหินแกรนิตในจังหวัดเลย ประตูหน้าต่างเป็นไม้มะค่าแผ่นเดียว
พระพุทธรูปประธานในโบสถ์ เป็นพระพุทธชินราชจำลอง ได้จำลองแบบมาจากวัดมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก ขนาดหน้าตักกว้าง 107 นิ้ว
นอกจากนี้ มีพระพุทธชินราชองค์เล็ก ขนาดหน้าตัก 59 นิ้ว 2 องค์ วางอยู่ด้านซ้ายและขวาของพระพุทธรูปประธาน
รวมทั้ง มีพระพุทธรูปปางนาคปรก พระแก้วมรกต รูปเหมือนหลวงพ่อโต ภายในมีการตกแต่งเขียนเป็นภาพจิตรกรรมฝาผนัง เป็นภาพเกี่ยวกับพุทธประวัติ ภาพพระเวสสันดรชาดก และภาพทศชาติ
ใช้งบประมาณในการก่อสร้างรวมทั้งสิ้น 197,976,999.75 บาท ใช้เวลาก่อสร้าง 14 ปี
ในการนี้ วัดเนรมิตวิปัสสนา ได้รับพระราชานุญาตจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานพระนามาภิไธยย่อ "สธ" ให้อัญเชิญประดิษฐานที่หน้าอุโบสถ เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2546
พระครูภาวนาวิสุทธาภรณ์ กล่าวต่อว่า เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองอุโบสถของวัดที่ได้ดำเนินการก่อสร้างแล้วเสร็จสมบูรณ์ คณะกรรมการวัดเนรมิตวิปัสสนาจึงเห็นชอบร่วมกันให้มีการจัดพิธีผูกพัทธสีมาอุโบสถ ปิดทองฝังลูกนิมิต ในระหว่าวันที่ 20-27 กุมภาพันธ์ 2553 รวม 7 วัน 7 คืน
โดยเปิดโอกาสให้พุทธศาสนิกชนที่มาร่วมงานได้ปิดทองฝังลูกนิมิตจำนวน 8 ลูก รอบอุโบสถ ส่วนพิธีปิดทองฝังลูกนิมิตลูกที่ 9 จะกำหนดขึ้นในภายหลัง ซึ่งวัดเนรมิตวิปัสสนา ได้จัดเตรียมดอกไม้ ธูป เทียน แผ่นทอง สำหรับผู้มาร่วมงานทุกท่าน
วัดเนรมิตวิปัสสนา ตั้งอยู่บนเนินเขาตรงข้ามกับวัดพระธาตุศรีสองรัก อ.ด่านซ้าย เป็นสถานที่จำพรรษาของพระครูภาวนาวิสุทธิญาณ มรณภาพลง เมื่อปี พ.ศ.2540 เป็นวัดที่มีอุโบสถทำด้วยศิลาแลงทั้งหลังขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีจิตรกรรมฝาผนังและสถาปัตยกรรม ตลอดจนภูมิทัศน์ที่งดงาม มีพระพุทธชินราชจำลอง เป็นพระประธาน
นับเป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดเลย
ภายในงานครั้งนี้ ยังได้จัดพิธีฉลองสมณศักดิ์พัดยศ พระครูนิมิตสีลคุณ (พระวิเชียร สีลคุโณ) รวมทั้งบวชชีพราหมณ์ และในวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2553 เวลา 14.00 น ประกอบพิธีตัดลูกนิมิต
อนึ่ง วัดเนรมิตวิปัสสนา ได้เปิดโอกาสให้พุทธศาสนิกชน ได้ปิดทองมาตั้งแต่วันที่ 27 ธันวาคม 2552 ที่ผ่านมา
วัดเนรมิตวิปัสสนา อยู่ห่างอำเภอด่านซ้าย ๑ กิโลเมตร เป็นวัดที่มีพระอุโบสถทำจากศิลาแลงที่สวยงาม ที่สุดภายในพระอุโบสถเป็นที่ประดิษฐานของ พระพุทธราชชินราชจำลอง และมีภาพจิตรกรรมฝาผนังฝีมือช่างเขียน ชาวด่านซ้าย วัดนี้สร้างด้วยทุนทรัพย์มหาศาล ซึ่งก่อสร้างได้เพราะบุญบารมีของ พระครูภาวนาวิสุทธิญาน (หลวงพ่อมหาพัน) ที่มรณภาพไปแล้ว เป็นสถานที่ที่ใครเดินทางมาถึงด่านซ้าย ไม่ลืมแวะไปนมัสการและเที่ยวชม
สถานที่ตั้งอยู่สูงเด่นอยู่เนินเขา ห่างจากพระธาตุศรีสองรักเพียงเล็กน้อย พระอุโบสถ และเจดีย์ภายในวัดก่อสร้างด้วยศิลาแลงทั้งหลัง ที่เกิดจากจินตนาการสร้างสรรค์ ออกแบบโดยพระและเณร ภายในพระอุโบสถตกแต่งไว้ตามแบบศิลปะ ส่วนกลาง มีพระพุทธชินราช จำลองเป็นพระประธานและมีหุ่นขี้ผึ้งของหลวงพ่อมหาพันธ์ สีลวิสุทโธ ซึ่งเป็นผู้ริเริ่ม และได้มรณภาพแล้ว ประดิษฐานอยู่และมีภาพจิตกรรมที่สวยงาม ประดับอยู่โดยรอบพระอุโบสถ นอกจากนี้บริเวณพื้นที่โดยรอบมีการจัดแต่งสวนต้นไม้ที่ร่มรื่นสวยงาม และมีต้นไม้ที่ สำคัญทางพุทธศาสนา คือ " ต้นสาละ" เป็นต้นไม้ที่พระพุทธเจ้าทรงประสูติ